Chapitre
[4]	γε δυνηθῇ τις παραδεῖξαι λόγος	οὐκ	ἀγένητον αὐτὴν ἀλλὰ πρός τινα
[4]	μόνον ἡμῖν προθέμενον ἀλλὰ καὶ	οὐκ	ἀγεννεῖ φιλοσόφων αἱρέσει τῶν ἀπὸ
[4]	εἶναι φύσεως· πρὸς ὃν λόγον	οὐκ	ἀγεννῶς καὶ οἱ ἀπὸ Πλάτωνος
[4]	ἐφαρμόζειν τῷ Ἰησοῦ, καίτοι γε	οὐκ	ἀγεννῶς οὐδ´ ἀπρεπῶς τῷ ἰουδαϊκῷ
[4]	λεγόμενα καὶ ἔργῳ δεικνύειν ὅτι	οὐκ	ἀγνοοῦσιν, ὅταν προειπόντες ὅτι ἔφασαν
[4]	τῆς τοῦδέ τινος ἀνθρώπου φύσεως	οὐκ	ἀεὶ τὰ αὐτά ἐστι περὶ
[4]	πάντων ἂν εἴη καταγελαστότατον; ~Καὶ	οὐκ	αἰδεῖταί γε ἐπιφέρων τούτοις, ἵνα
[4]	ἀλλὰ καὶ τοὺς δήμους αὐτούς,	οὐκ	αἰσθανομένους τῆς ἀλόγου καὶ πονηρᾶς
[4]	ἀπαλλάσσει πάντας τῆς κακίας; Ἀλλ´	οὐκ	αἰσχυνόμεθα λέγειν ὅτι ἀεὶ μὲν
[4]	τὸν νόμον ἀναγινώσκοντες, τὸν νόμον	οὐκ	ἀκούετε; Γέγραπται γὰρ ὅτι Ἀβραὰμ
[4]	ἡμῖν δουλεύειν τέτακται, τάχα μὲν	οὐκ	ἀκούσας τῶν ἐν ἡμῖν συνετῶν
[4]	εἶναι τῶν κακῶν καθ´ ἡμᾶς	οὐκ	ἀληθές. Τὸ γὰρ ἑκάστου ἡγεμονικὸν
[4]	τούτου χάριν μεμέτρηται τὰ πάντα,	οὐκ	ἀλλήλων, ἀλλ´ εἰ μὴ πάρεργον,
[4]	μεγάλα ᾖ αὐτῶν τὰ σώματα,	οὐκ	ἄλλην ὄψεται ἀρχὴν ἢ τήν,
[4]	καὶ ἐν ᾧ εὑρίσκει χώραν,	οὐκ	ἀμείβοντος τόπον οὐδ´ ἐκλείποντος χώραν
[4]	ὀνόματα ταῦτα, καθ´ ἡμᾶς μὲν	οὐκ	ἀμφίβολα, κἂν ὑπὸ τῶν ἀλλοτρὶων
[4]	ἔνθα ἔμελλον ἐπιβουλεύεσθαι· καὶ ἁπαξαπλῶς	οὐκ	ἄν ποτε τῶν ζῴων τι
[4]	ἀνθρώπων γένος τοῖς τοιοῖσδε, οἷς	οὐκ	ἄν τις χρήσαιτο προηγουμένως ἀλλ´
[4]	γὰρ λόγος ἦν ὁ εὑρίσκων,	οὐκ	ἂν ἀποτεταγμένως τόδε τι μόνον
[4]	ἀλλὰ καὶ θεοφιλέστερα; Καὶ τίς	οὐκ	ἂν ἀποτραπείη προσέχων ἀνθρώπῳ, λέγοντι
[4]	ἀνεγνώκει τὴν γραφὴν ὁ Κέλσος,	οὐκ	ἂν εἶπεν οὐχ οἷα ἀλληγορίαν
[4]	νόμου ἀλληγορίας, ἅπερ εἰ ἀνεγνώκει,	οὐκ	ἂν ἔλεγεν· Αἱ γοῦν δοκοῦσαι
[4]	χρείαν καὶ θεραπείαν λαμβανόντων αὐτούς,	οὐκ	ἂν ἐνόσσευσαν ἔνθα ἔμελλον ἐπιβουλεύεσθαι·
[4]	μύρμηκες, ἅτε ἄλογα ζῷα τυγχάνοντες,	οὐκ	ἂν ἐπαρθεῖεν πρὸς τὸ μέγα
[4]	οὐχὶ καὶ καθ´ ὁμοίωσιν» ἤδη·	οὐκ	ἂν ἐποίει ἡμᾶς λέγοντας ὅτι
[4]	γε ὁποῖον δὴ τὸ λογικὸν	οὐκ	ἂν εὐλόγως σκώληκι παραβάλλοιτο, ἀφορμὰς
[4]	εἶναι τὸ τοιοῦτον· τίς γὰρ	οὐκ	ἂν εὔξαιτο οἷς πείθεται εἶναι
[4]	ἀλόγως καὶ φυσικῶς αὐτὰ ἐνεργεῖν,	οὐκ	ἂν εὐσεβεστέρους εἶπε τοὺς πελαργοὺς
[4]	τίνι ἢ τίσιν εἴρηνται, καὶ	οὐκ	ἂν εὐχερῶς κατηγόρησεν ὡς ἀδιανοήτων
[4]	πάθος παιδεύειν δύναται; Ἀλλὰ καὶ	οὐκ	ἂν ὁ διδάσκων λόγος ἡμᾶς
[4]	εἶχεν ἐγγεγραμμένον δι´ ὑπονοιῶν δηλούμενον,	οὐκ	ἂν ὁ προφήτης εὐχόμενος ἔλεγε
[4]	καὶ περὶ τῶν ἀρχῶν αὐτῆς,	οὐκ	ἂν οὕτως διέσυρε τὸν ἀθάνατον
[4]	καὶ αἰσθανόμενος τῆς ἀνθρωπίνης ἀσθενείας	οὐκ	ἂν περισταίη τὸ ἐπαχθὲς τοῦ
[4]	ἐμφανιῶ τὰ προειρημένα. Τίς δ´	οὐκ	ἂν τούτοις ἐντυγχάνων μέτριος καὶ
[4]	ἐκεῖνος νομίζει προνοίας. Τίνα δ´	οὐκ	ἂν τῶν ἁπλουστέρων ἀνθρώπων καὶ
[4]	τῆς κατὰ τὸν τόπον τροπολογίας	οὐκ	ἀναγκαῖον νῦν λέγειν, τίνα τε
[4]	τὰ τοιαδὶ τῶν ζῴων καὶ	οὐκ	ἀνθρώπους παρόντων ἀνθρώπων δαίμονές εἰσι
[4]	μὲν οὖν λεγέτω ὅτι οὕτως	οὐκ	ἀνθρώπῳ ὡς οὐδὲ λέοντι οὐδ´
[4]	πεποίηκε, βοηθοῦσαν ὡς ἄλογον τοῖς	οὐκ	ἀξιωθεῖσι λόγου. Πόλεις οὖν παρ´
[4]	αὐτοῦ ἡβηδὸν ἀπώλοντο καὶ ἐπυρπολήθησαν,	οὐκ	ἀπ´ ἄλλης ὀργῆς ἢ ἧς
[4]	γραφαί. Ταῦτα δὲ νῦν ἑρμηνεύειν	οὐκ	ἀπαιτεῖ ἡ προκειμένη πραγματεία· προηγουμένως
[4]	ἀεὶ ὁ αὐτός ἐστι καὶ	οὐκ	ἀπαράλλακτος ἕτερος ἑτέρῳ, τὰ δ´
[4]	Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν καὶ	οὐκ	ἀπιθάνως αὐτὰ τροπολογοῦντα, ὥσπερ ἐν
[4]	γεγεννηκόσι· λεκτέον ὅτι καὶ τοῦτ´	οὐκ	ἀπὸ θεωρήματος τοῦ περὶ τοῦ
[4]	ἡ τοσαύτη περὶ αὐτὰ τέχνη	οὐκ	ἀπὸ τοῦ πρώτου ἐλήλυθε νοῦ.
[4]	ἀλλ´ ἐκ κατασκευῆς; Ἄνθρωποι δὲ	οὐκ	ἀπὸ ψιλῆς φύσεως ἐπὶ τὸ
[4]	εἶναι δεκτικόν, καὶ ἔσται θνητὸν	οὐκ	ἀποθνῇσκον, καὶ τὸ οὐ τῇ
[4]	εὐμενῶς ἐντυγχάνοντα, ὅτι πάντα ταῦτα	οὐκ	ἀσέμνως τροπολογεῖται· φέρε ἀντιπαραθῶμεν ἐκ
[4]	ἑτέρων ἀπολελογήσθω ἡμῖν. Καὶ γὰρ	οὐκ	ἄτοπόν ἐστι τὸν ἰώμενον φίλους
[4]	ἢ χόρτος» ἢ καλάμη» πῶς	οὐκ	αὐτόθεν προσπίπτει, ποδαπὸν πῦρ παραλαμβάνεται,
[4]	πλάσματα ποιήσαντες οὐκ ἐφυλάξαντο. Διόπερ	οὐκ	ἀχαρίστως ὁ Πλάτων ἐκβάλλει τῆς
[4]	δὲ καὶ τοῖς πεισομένοις αὐτὰς	οὐκ	ἀχρήστους, εἴτε διὰ τῶν ἐπὶ
[4]	ἀπὸ τοῦ παρὰ θεῷ λόγου	οὐκ	ἐᾷ τὸ λογικὸν ζῷον πάντῃ
[4]	φήσομεν ὅτι οὐκ ἔστιν ὅτ´	οὐκ	ἐβουλήθη δικαιῶσαι τὸν ἀνθρώπων βίον
[4]	τὸν θεόν, οἱ δὲ λοιποὶ	οὐκ	ἐγγιοῦσι. ~Πῶς δ´ ἀσεβῶς ὑπὸ
[4]	κατὰ Κέλσον τινὲς τῶν φιλοσοφησάντων	οὐκ	ἔγνωσαν, ὅπερ δῆλόν ἐστιν ἐκ
[4]	παρὰ τὸ καθῆκον τοῦτο γίνεσθαι	οὐκ	εἰσὶν ἐν βορβόρῳ σκώληκες; Καὶ
[4]	βλέπειν τό· Εἴδομεν αὐτόν, καὶ	οὐκ	εἶχεν εἶδος οὐδὲ κάλλος, ἀλλὰ
[4]	ἀποφαίνεσθαι τὴν ἀρχήν, εἴπερ κατασκευάζειν	οὐκ	ἔμελλεν ἅπερ διδάσκειν ἐπηγγέλλετο· εἰ
[4]	Ἰαννοῦ καὶ Ἰαμβροῦ ἱστορίαν. Ἀλλ´	οὐκ	ἐν ἐκείνῃ σεμνυνόμεθα, ἀποδεχόμεθα δ´
[4]	ἐνδέον ὡς πρὸς ἀλήθειαν δικάζουσαν	οὐκ	ἐν σώματι κρίνεται· οὕτω γὰρ
[4]	κρυφίους ἐπιμαρτυρόμενοι. Κρύφια γὰρ καὶ	οὐκ	ἐν φωτὶ καὶ γνώσει πολλῶν
[4]	ἀξιολόγου ἐπίδειξις γεγένηται, τοῦ Ἰωσὴφ	οὐκ	ἐνδόντος πρὸς τὸν ἔρωτα τῆς
[4]	κινήσεως χρώμενοι, μόνον τοῦτο φυσικὸν	οὐκ	ἐξ ἐπιλογισμοῦ καταλαμβάνοντες ἀλλ´ ἐκ
[4]	γεγονέναι λέγουσι, δεικνύτω ὁ Κέλσος	οὐκ	ἐξ ὕλης ἀποίου αὐτὸν γεγονέναι,
[4]	αὐτὸς ὤν, ἔρχηται πρὸς ἡμᾶς,	οὐκ	ἔξεδρος γίνεται οὐδὲ καταλείπει τὴν
[4]	σαφὲς ὅτι Ἐκ στόματος κυρίου	οὐκ	ἐξελεύσεται τὰ κακὰ καὶ τὸ
[4]	Ἐπικούρειον ἀλλὰ προσποιουμένῳ πρόνοιαν εἰδέναι,	οὐκ	ἐπ´ ἴσης λελέξεται, διὰ τί
[4]	δυναμένων λέγεσθαι εἰς τὸν τόπον	οὐκ	ἐπαναλαμβάνομεν, ἵνα μὴ παλιλλογῶμεν. Ὅρα
[4]	λέγων ὅτι ἆρα οἶδε μέν,	οὐκ	ἐπανορθοῖ δέ, οὐδ´ οἷόν τε
[4]	Κέλσος ἐξέθετο λέγων· Οἶδε μέν,	οὐκ	ἐπανορθοῖ δέ, οὐδ´ οἷόν τε
[4]	Εἰ δ´ οἶδεν, διὰ τί	οὐκ	ἐπανορθοῖ; Ἢ ἡμῖν μὲν ἀναγκαῖον
[4]	ἐν ἀνθρώποις πάντα ὁ θεὸς	οὐκ	ἐπανορθοῖ οὐδὲ θείᾳ δυνάμει ἀπαλλάσσει
[4]	ἀναγκαῖον ἀπολογεῖσθαι, διὰ τί εἰδὼς	οὐκ	ἐπανορθοῖ· σοὶ δέ, μὴ πάνυ
[4]	ἱστορίας πολλὰς ἐπιδειξάμενος ἐγνωκέναι Κέλσος	οὐκ	ἐπέστησε τῇ Μωϋσέως ἀρχαιότητι, ἱστορουμένου
[4]	ἀπὸ τῶν ἁψίδων τοῦ οὐρανοῦ	οὐκ	ἐπὶ τὸ ἀνθρώπινον σῶμα μόνον
[4]	ἐν τοῖς γράμμασι νοήματα διελέγχεται	οὐκ	ἐπιδεχόμενα τὸ γενναῖον καὶ ἀναντίρρητον.
[4]	συσπαρεῖσαι τοῖς σώμασιν ἐπιδιαμένουσιν ἢ	οὐκ	ἐπιδιαμένουσιν. Ἐδύνατο γάρ τις καὶ
[4]	ἂν τῶν ἁπλουστέρων ἀνθρώπων καὶ	οὐκ	ἐπισταμένων ἐνορᾶν τῇ φύσει πάντων
[4]	στοιχείων ἀπὸ τῆς προνοίας γίνεται,	οὐκ	ἐπιτρεπούσης πλεονεκτεῖν τὸ ἓν αὐτῶν,
[4]	γέγονεν αὐτῷ μεταβολή, ἁμαρτίαν» γὰρ	οὐκ	ἐποίησεν» οὐδ´ ἐκ καλοῦ εἰς
[4]	θεοῦ ἔργον ἐστί, πρῶτον μὲν	οὐκ	ἐσαφήνισε τὸ τοιοῦτον· δεύτερον δὲ
[4]	ἡ διὰ ζῴων μαντικὴ ἢ	οὐκ	ἔστι· δεύτερον δὲ παρὰ τοῖς
[4]	καὶ τὰ κατὰ τῆς γυναικὸς	οὐκ	ἔστι καθ´ ἧς οὐ λέγεται.
[4]	ἐμπολιτεύεται. Ἀληθὲς μὲν οὖν ὅτι	οὐκ	ἔστι κακὰ ἐκ θεοῦ· καὶ
[4]	γενέσεως ὡς ἐκ θεοῦ μὲν	οὐκ	ἔστι κακά, ὕλῃ δὲ πρόσκειται
[4]	εἰρῆσθαι ὡς ἐκ θεοῦ μὲν	οὐκ	ἔστι κακά, ὕλῃ δὲ πρόσκειται
[4]	φησίν· Ἐν μεγάλῃ δ´ οἰκίᾳ	οὐκ	ἔστι μόνον σκεύη χρυσᾶ καὶ
[4]	ὕλης ἔκγονόν ἐστιν ὁ κόσμος,	οὐκ	ἔστιν ἀθάνατον ὁ κόσμος· θνητὸν
[4]	ὅτι τὰ τῶν ζῴων σώματα	οὐκ	ἔστιν ἔργα τοῦ θεοῦ, καὶ
[4]	πρὸς τοῦτο δὲ φήσομεν ὅτι	οὐκ	ἔστιν ὅτ´ οὐκ ἐβουλήθη δικαιῶσαι
[4]	πάντων ἅμα τούτοις περιπιπτόντων. Ὡς	οὐκ	ἔστιν οὖν τοῖς ἀγένητον ὑφισταμένοις
[4]	ἐπικρύψεως λελέχθαι σοι φαίνεται; Ἀλλ´	οὐκ	εὔγνωμον ἐκεῖνα μὲν μὴ γελᾶν
[4]	τοῦ ἔθνους, τῇ ἐναργείᾳ καταλαμβανόντων	οὐκ	εὐκαταφρόνητα ἀνύεσθαι ἐκ τῆς κατεπικλήσεως
[4]	φυτῶν καὶ πρὸς χρείαν γεγονότων	οὐκ	εὐκαταφρόνητον ἐν τῷ παντὶ ἀνθρώπων
[4]	Ἰουδαίων καὶ τοῦ γένους αὐτῶν	οὐκ	εὐκαταφρόνητον. Σαφὲς δὴ ὅτι καὶ
[4]	Ἕλλησιν ὑγιῶς ταῦτα λέγεται, καὶ	οὐκ	εὐκαταφρόνητος αὐτοῖς αἵρεσις ἡ τῶν
[4]	ἢ μὴ ὑπάρχει. Καὶ γὰρ	οὐκ	εὐκαταφρόνητός ἐστιν εἰς ἑκάτερα ἐπιχειρούμενος
[4]	περιεχόντων ἀλληγορίας καὶ διηγήσεις μετὰ	οὐκ	εὐκαταφρονήτου λέξεως, τὸ εὐτελέστερον καὶ
[4]	πολλοῖς διδόντι μετά τινος κατασκευάσαι	οὐκ	εὐκαταφρονήτου λόγου θεῶν διαφοράς, τῶνδε
[4]	τούτοις τὰ διὰ πολλῶν καὶ	οὐκ	εὐκαταφρονήτων λόγων ποικίλως ζητηθέντα περὶ
[4]	οἱ τὰ ἑλληνικὰ πλάσματα ποιήσαντες	οὐκ	ἐφυλάξαντο. Διόπερ οὐκ ἀχαρίστως ὁ
[4]	γὰρ ὁ δράκων ὢν μαντικὸς	οὐκ	ἐφυλάξατο τάδε τινὰ ἀπὸ τοῦ
[4]	κατὰ τὸν αὐτὸν ποιητὴν δράκων	οὐκ	ἐφυλάξατο ὑπὸ τοῦ ἀετοῦ ληφθῆναι.
[4]	γὰρ αἱ πρὸς αὐτὴν ὑποτυπώσεις	οὐκ	ἐῶσι σκώληκι παραβάλλεσθαι τοὺς δυνάμει
[4]	ὅτι μετὰ τροπολογίας εἴρηται. Καὶ	οὐκ	ἠθέλησέ γε προσποιήσασθαι ἀλληγορεῖσθαι τὰ
[4]	ἀνθρώπων ἔστιν εἰπεῖν ὅτι πρότερον	οὐκ	ἦν. Αἱ γοῦν ἀρχαιόταται ἱστορίαι,
[4]	πλάτος δισχιλίων πεντακοσίων; Πῶς δ´	οὐκ	ἦν θαυμάσαι τὴν ἐπίνοιαν τοῦ
[4]	ὁ τῆς ὁμηρικῆς Ἀθηνᾶς φίλος,	οὐκ	ἦν θεῖος ἀλλὰ συνεὶς τῶν
[4]	χρῶνται τῷ ζῴῳ οἱ οἰωνοσκόποι,	οὐκ	ἦν μαντικός; Τί δέ, ἐπεὶ
[4]	Κέλσῳ καὶ τοῖς λόγοις αὐτοῦ,	οὐκ	ἰδόντι ὅτι χριστιανισμοῦ ἀποτρέψαι θέλων
[4]	ὅσα κατηγοροῦσαι τῶν ἁμαρτανόντων, ἀρρητοποιοὺς	οὐκ	ἴσασι. ~Πῶς ἐκ τούτων καὶ
[4]	τροφήν· καὶ οἱ χοιρογρύλλιοι, ἔθνος	οὐκ	ἰσχυρόν, οἳ ἐποιήσαντο ἐν πέτραις
[4]	~Μετὰ ταῦθ´ ὁ γενναιότατος Κέλσος	οὐκ	οἶδ´ ὁπόθεν λαβὼν ἐπαπορεῖ πρὸς
[4]	εἶναι θεοῦ, ἀλλὰ τὰς ποιότητας,	οὐκ	οἶδ´ ὁπόθεν οὕτω τεταγμένας ἐκ
[4]	ἀπεμφάσεις οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς	οὐκ	οἶδ´ ὅπως ἀπαραλλάκτους φασὶν ἔσεσθαι
[4]	πρὸς ταῦτα δὲ φήσομεν ὅτι	οὐκ	οἶδ´ ὅπως ὁ πολλὰ ἀναγνοὺς
[4]	παριστάντα τὸ τῶν φωνῶν ἀμφίβολον,	οὐκ	οἶδ´ ὅπως παρέρριπται. Καίτοι γε
[4]	ἔχειν νομίζουσι. Καὶ πρῶτόν γε	οὐκ	οἶδ´ ὅπως τὴν τῶν ζῴων
[4]	αὐτῷ μυκήσεσθαι· ἅπερ ἐὰν δοθῇ,	οὐκ	οἶδ´ ὅπως τὸ ἐφ´ ἡμῖν
[4]	ἔχει, δῆλον ὅτι κατ´ αὐτόν,	οὐκ	οἶδα δὲ εἰ καὶ κατὰ
[4]	ἐστὶ καὶ ἐς ὅσον ἐστίν,	οὐκ	οἶδα εἰ καινῆς διαδεξομένης ὁδοῦ
[4]	χαρακτῆρας αὐτῆς καὶ ἄλλους ἀναλαβεῖν	οὐκ	οἶδα κατ´ εἰκόνας τίνων γεγενημένους
[4]	ἄποιος καὶ ἀσχημάτιστος, τὰς ποιότητας	οὐκ	οἶδα κατὰ Κέλσον, τὸν μὴ
[4]	Καὶ τὸν ἀναγνωρισμὸν δὲ τίθησιν,	οὐκ	οἶδα τί βουλόμενος καὶ τί
[4]	θεὸς τὰ ἐν ἀνθρώποις ἢ	οὐκ	οἶδεν; Ἀλλ´ εἴπερ τίθης εἶναι
[4]	μὲν περὶ τῶν Ἀλωέως υἱῶν	οὐκ	οἶμαι πρὸ Ὁμήρου τινὰ εἰρηκέναι,
[4]	τοῦ λόγου εἰς ἀνθρώπους τινά,	οὐκ	ὀκνήσομεν λέγειν μεταβάλλειν ἐκ φαύλου
[4]	ταῦτα πραγματείας χρεία· περὶ ἧς	οὐκ	ὀλίγα ἐν τοῖς περὶ προνοίας
[4]	σώματος, ἐν ᾧ οἰκεῖ ψυχὴ	οὐκ	οὖσα ἔργον θεοῦ. Καὶ οὕτω
[4]	Ἰουδαῖοι πρὸς ἑτέρους τινάς, οὓς	οὐκ	ὠνόμασε, περὶ τούτων ἀμφισβητοῦσι. Δεικνύτω

 

UCL |FLTR |Itinera Electronica |Bibliotheca Classica Selecta (BCS) | Responsable académique : Alain Meurant Analyse, design et réalisation informatiques : B. Maroutaeff - J. Schumacher Dernière mise à jour : 25/09/2008