[3,39] ἀφέμενοι δὲ τούτων τρεψόμεθα πρὸς τὸ συνεχὲς τῆς προκειμένης ἡμῖν διηγήσεως. Καρχηδόνιοι γὰρ ἐν τούτοις τοῖς καιροῖς τῆς μὲν Λιβύης ἐκυρίευον πάντων τῶν ἐπὶ τὴν ἔσω θάλατταν νευόντων μερῶν ἀπὸ τῶν Φιλαίνου βωμῶν, οἳ κεῖνται κατὰ τὴν μεγάλην Σύρτιν, ἕως ἐφ´ Ἡρακλέους στήλας. τοῦτο δὲ τὸ μῆκός ἐστι τῆς παραλίας ὑπὲρ τοὺς ἑξακισχιλίους καὶ μυρίους σταδίους. διαβάντες δὲ τὸν καθ´ Ἡρακλείους στήλας πόρον ὁμοίως ἐκεκρατήκεισαν καὶ τῆς Ἰβηρίας ἁπάσης ἕως τῆς ῥαχίας, ὃ πέρας ἐστὶ πρὸς τῇ καθ´ ἡμᾶς θαλάττῃ τῶν Πυρηναίων ὀρῶν, ἃ διορίζει τοὺς Ἴβηρας καὶ Κελτούς. ἀπέχει δὲ τοῦ καθ´ Ἡρακλείους στήλας στόματος οὗτος ὁ τόπος περὶ ὀκτακισχιλίους σταδίους. ἐπὶ μὲν γὰρ Καινὴν πόλιν ἀπὸ στηλῶν εἶναι συμβαίνει τρισχιλίους, ὅθεν ἐποιεῖτο τὴν ὁρμὴν Ἀννίβας τὴν εἰς Ἰταλίαν· {τὴν δὲ Καινὴν πόλιν ἔνιοι Νέαν Καρχηδόνα καλοῦσιν}· ἀπὸ δὲ ταύτης εἰσὶν ἐπὶ μὲν τὸν Ἴβηρα ποταμὸν ἑξακόσιοι στάδιοι πρὸς δισχιλίοις, ἀπὸ δὲ τούτου πάλιν εἰς Ἐμπόριον χίλιοι σὺν ἑξακοσίοις, (ἀπὸ δ´ Ἐμπορίου πόλεως εἰς - - - περὶ ἑξακοσίους), καὶ μὴν ἐντεῦθεν ἐπὶ τὴν τοῦ Ῥοδανοῦ διάβασιν περὶ χιλίους ἑξακοσίους· {ταῦτα γὰρ νῦν βεβημάτισται καὶ σεσημείωται κατὰ σταδίους ὀκτὼ διὰ Ῥωμαίων ἐπιμελῶς·} ἀπὸ δὲ τῆς διαβάσεως τοῦ Ῥοδανοῦ πορευομένοις παρ´ αὐτὸν τὸν ποταμὸν ὡς ἐπὶ τὰς πηγὰς ἕως πρὸς τὴν ἀναβολὴν τῶν Ἄλπεων τὴν εἰς Ἰταλίαν χίλιοι τετρακόσιοι. λοιπαὶ δ´ αἱ τῶν Ἄλπεων ὑπερβολαί, περὶ χιλίους διακοσίους· ἃς ὑπερβαλὼν ἔμελλεν ἥξειν εἰς τὰ περὶ τὸν Πάδον πεδία τῆς Ἰταλίας. ὥστ´ εἶναι τοὺς πάντας ἐκ Καινῆς πόλεως σταδίους περὶ ἐννακισχιλίους, οὓς ἔδει διελθεῖν αὐτόν. τούτων δὴ τῶν τόπων κατὰ μὲν τὸ μῆκος ἤδη σχεδὸν τοὺς ἡμίσεις διεληλύθει, κατὰ δὲ τὴν δυσχέρειαν τὸ πλέον αὐτῷ μέρος ἀπελείπετο τῆς πορείας.

[3,39] Mais laissons cela et reprenons notre récit. Les Carthaginois étaient, à l'époque dont nous parlons, les maîtres de toute la côte méditerranéenne de l'Afrique depuis les autels des Philènes, situés sur la grande Syrte, jusqu'aux Colonnes d'Hercule, ce qui fait une longueur de plus de seize mille stades. Ils avaient en outre franchi ce détroit des Colonnes d'Hercule et conquis toute l'Espagne jusqu'au promontoire rocheux par où se termine, sur la Méditerranée, la chaîne des Pyrénées, qui sépare l'Espagne de la Gaule. Ce point est à huit mille stades environ des Colonnes d'Hercule, puisqu'il y en a trois mille du détroit à Carthagène, d'où Hannibal partit pour son expédition en Italie, deux mille six cents de Carthagène à l'Èbre et seize cents de l'Èbre à Emporion. De cette ville au passage du Rhône, il y en a encore seize cents ; puis, si l'on remonte le fleuve depuis ce point jusqu'à l'endroit où l'on commence à gravir les Alpes pour passer en Italie, on en compte quatorze cents. La traversée des Alpes fait encore à peu près douze cents stades ; c'est ainsi qu'on arrive en Italie, dans la plaine du Pô. Hannibal avait donc en tout, depuis Carthagène, environ neuf mille stades à parcourir ; il avait déjà fait presque la moitié du chemin, mais la partie du trajet qui lui restait à effectuer était de beaucoup la plus pénible.