[1,2] βʹ. Ὅπως ἐφωράθη Νεστόριος δι´ Ἀναστασίου τοῦ μαθητοῦ διδάσκοντος μὴ θεοτόκον ἀλλὰ χριστοτόκον τὴν ἁγίαν καλῶν θεομήτορα, δι´ ἣν αἰτίαν καὶ αἱρετικὸς ὡμολόγηται. Ἐπειδή γε Νεστόριος, ἡ θεομάχος γλῶσσα, τὸ Καϊάφα δεύτερον συνέδριον, τὸ τῆς βλασφημίας ἐργαστήριον, ἐν ᾧ πάλιν Χριστὸς συμφωνεῖταί τε καὶ πιπράσκεται, τὰς φύσεις διαιρούμενός τε καὶ σπαραττόμενος, ὁ μηδὲ ἐν αὐτῷ τῷ σταυρῷ ὀστοῦν ὅλως συντριβεὶς κατὰ τὸ γεγραμμένον, ἢ τὸν ὑφαντὸν διόλου χιτῶνα παρὰ τῶν θεοκτόνων περιρραγείς, τὴν μὲν θεοτόκος φωνὴν ὑπὸ τοῦ παναγίου πνεύματος ἤδη χαλκευθεῖσαν διὰ πολλῶν ἐγκρίτων πατέρων ἐξώθησέ τε καὶ ἀπεβάλετο, τὴν δὲ χριστοτόκος παραχαράξας ἀντεχάλκευσέ τε καὶ ἀνετύπωσε, μυρίων τε αὖ πολέμων τὴν ἐκκλησίαν ἐνέπλησεν αἵμασιν ἐμφυλίοις ταύτην ἐπικλύσας, δοκῶ μὴ ἀπορήσειν πρὸς εὔλογον διασκευὴν τῆς ἱστορίας καὶ τῆς ταύτης τελευτῆς καταντήσειν, εἴ γε προοιμιασθείη, Χριστοῦ τοῦ ἐπὶ πάντων συνεργοῦντος θεοῦ, ἐκ τῆς Νεστορίου τοῦ δυσσεβοῦς βλασφημίας. Ἤρξατο δὲ ὁ τῶν ἐκκλησιῶν πόλεμος ἐνθένδε. Ἀναστάσιός τις πρεσβύτερος τὴν γνώμην κακόδοξος Νεστορίου καὶ τῶν Νεστορίου Ἰουδαϊκῶν δογμάτων διάπυρος ἐραστής, ὃς καὶ συνέκδημός οἱ γέγονε πρὸς τὴν ἐπισκοπὴν ἀπαίροντι, ὅτε καὶ Θεοδώρῳ κατὰ τὴν Μοψουεστίαν συντυχὼν ὁ Νεστόριος τῆς εὐσεβείας παρετράπη τῶν ἐκείνου διδαγμάτων ἀκροασάμενος, ὡς Θεοδούλῳ περὶ τούτων ἐπιστολικῶς γέγραπται, τὰς διαλέξεις τῷ φιλοχρίστῳ λεῲ ποιούμενος ἀνὰ τὴν ἐκκλησίαν Κωνσταντινουπόλεως ἀναφανδὸν ἐτόλμησεν εἰπεῖν· „Θεοτόκον τὴν Μαρίαν καλείτω μηδείς. Μαρία γὰρ ἄνθρωπος ἦν· ὑπὸ ἀνθρώπου δὲ θεὸν τεχθῆναι ἀδύνατον.“ Πρὸς τούτοις τοῦ φιλοχρίστου λεὼ δυσχεράναντος καὶ βλασφημίαν εἰκότως ἡγουμένου τὴν διάλεξιν, Νεστόριος ὁ τῆς βλασφημίας καθηγητὴς οὐ μόνον οὐ διεκώλυεν οὐδὲ τοῖς ὀρθοῖς προσετίθετο δόγμασιν, ἀλλὰ καὶ μάλα ἀτεχνῶς τοῖς εἰρημένοις Ἀναστασίῳ τὴν ῥοπὴν ἐδίδου φιλονεικότερον ἐν τοῖς περὶ τούτων ἐνιστάμενος. Καί που καὶ ἰδίας παρεντιθείς τε καὶ παρεγγράφων δόξας καὶ τὸν τῆς ψυχῆς ἰὸν ἀπερευγόμενος, βλασφημότερα διδάσκειν ἐπειρᾶτο, ὥστε κατὰ τῆς ἰδίας κεφαλῆς ἐπιφθέγγεσθαι· „Τὸν γενόμενον διμηναῖον ἢ τριμηναῖον οὐκ ἂν θεὸν ὀνομάσαιμι,“ ὡς τὰ περὶ τούτου Σωκράτει τε καὶ τῇ ἐν Ἐφέσῳ προτέρᾳ συνόδῳ σαφῶς ἱστόρηται.

[1,2] CHAPITRE II : Erreur de Nestor découverte, et condamnée. Je ne manquerai pas de matière de composer mon histoire, si je la commence à l'hérésie de Nestorius, d'où la guerre de l'Église a commencé. Cette langue ennemie de Dieu, ce tribunal de Caïphe, cette boutique ou l'on forge les blasphèmes, ou l'on vent une seconde fois Jésus-Christ, où on le divise, et le déchire, au lieu qu'aucun de ses os ne fut brisé sur la Croix, et que sa tunique ne fut point partagée par ses bourreaux, rejeta le terme de Mère de Dieu, bien que le saint Esprit l'ait consacré par l'usage que les Saints Pères en ont fait. Il introduisit en la place celui de Mère de Christ, et remplit l'assemblée des fidèles de sang, et de meurtre. Anastase était un Prêtre qui avait de très mauvais sentiments, qui était partisan passionné de Nestorius, et défenseur opiniâtre de ses erreurs, qui tendaient au Judaïsme, et qui l'avait accompagné dans le voyage qu'il fit pour prendre possession de l'Église de Constantinople, durant lequel en passant par Mopsueste, il conféra avec Théodore Évêque de cette ville, et s'éloigna de la piété, comme Théodule l'a rapporté fort au long dans une lettre qu'il a écrite sur ce sujet. Cet Anastase prêchant un jour dans l'Église de Constantinople eut la hardiesse de dire : Que personne n'appelle Marie Mère de Dieu, car Marie était une femme. Or il est impossible qu'un Dieu naisse d'une femme. Le peuple fidèle ayant été fort scandalisé de ce sermon, et ayant cru qu'il contenait un blasphème, Nestorius qui était le premier auteur du blasphème, l'autorisa au lieu de le condamner, soutint opiniâtrement ce qu'Anastase avait avancé, enchérit sur son impiété, et fut si malheureux que de dire : Je me garderai bien d'appeler Dieu un enfant de deux ou de trois mois, comme Socrate le témoigne, comme les actes du Concile d'Éphèse en font foi.