[1,15] Μετὰ δὲ τὴν ταφὴν εὐθὺς ἔσπευδον ἐπὶ τὴν κόρην· ἡ δὲ ἦν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς οἰκίας, ὁ δὲ παράδεισος ἄλσος ἦν, μέγα τι χρῆμα πρὸς ὀφθαλμῶν ἡδονήν· καὶ περὶ τὸ ἄλσος τειχίον ἦν αὔταρκες εἰς ὕψος καὶ ἑκάστη πλευρὰ τειχίου (τέσσαρες δὲ ἦσαν πλευραί) κατάστεγος ὑπὸ χορῷ κιόνων. ὑπὸ δὲ τοῖς κίοσιν ἔνδον ἦν ἡ τῶν (2) δένδρων πανήγυρις. ἔθαλλον οἱ κλάδοι, συνέπιπτον ἀλλήλοις ἄλλος ἐπ' ἄλλον, αἱ γείτονες τῶν πετάλων περιπλοκαί, τῶν φύλλων περιβολαί, τῶν καρπῶν συμπλοκαί, τοιαύτη τις ἦν (3) ὁμιλία τῶν φυτῶν. ἐνίοις δὲ τῶν δένδρων τῶν ἁδροτέρων κιττὸς καὶ σμῖλαξ παρεπεφύκει· ἡ μὲν ἐξηρτημένη πλατάνου καὶ περιπυκάζουσα ῥαδινῇ τῇ κόμῃ· ὁ δὲ κιττὸς περὶ πεύκην εἱλιχθεὶς ᾠκειοῦτο τὸ δένδρον ταῖς περιπλοκαῖς, καὶ ἐγίνετο τῷ κιττῷ ὄχημα τὸ φυτόν, στέφανος δέ ὁ (4) κιττὸς τοῦ φυτοῦ, ἄμπελοι δὲ ἑκατέρωθεν τοῦ δένδρου, καλάμοις ἐποχούμεναι, τοῖς φύλλοις ἔθαλλον, καὶ ὁ καρπὸς ὡραίαν εἶχε τὴν ἄνθην καὶ διὰ τῆς ὀπῆς τῶν καλάμων ἐξεκρέματο καὶ ὴν βόστρυχος τοῦ φυτοῦ· τῶν δὲ φύλλων ἄνωθεν αἰωρουμένων, ὑφ' ἡλίῳ πρὸς ἄνεμον συμμιγεῖ (5) ὠχρὰν ἐμάρμαιρεν ἡ γῆ τὴν σκιάν. τὰ δὲ ἄνθη ποικίλην ἔχοντα τὴν χροιάν, ἐν μέρει συνεξέφαινε τὸ κάλλος, καὶ ἦν τοῦτο τῆς γῆς πορφύρα καὶ νάρκισσος καὶ ῥόδον· μία μὲν τῷ ῥόδῳ καὶ τῷ ναρκίσσῳ ἡ κάλυξ, ὅσον εἰς περιγραφήν· καὶ ἦν φιάλη τοῦ φυτοῦ. ἡ χροιὰ δὲ τῶν περὶ τὴν κάλυκα φύλλων ἐσχισμένων, τῷ ῥόδῳ μὲν αἵματος ὅμου καὶ γάλακτος, τὸ κάτω τοῦ φύλλου, καὶ ὁ νάρκισσος ἦν τὸ πᾶν ὅμοιον τῷ (6) κάτω τοῦ ῥόδου. τῷ ἴῳ κάλυξ μὲν οὐδαμοῦ, χροιὰ δὲ οἴαν ἡ τῆς θαλάσσης ἀστράπτει γαλήνη. ἐν μέσοις δὲ τοῖς ἄνθεσι πηγὴ ἀνέβλυζε καὶ περιεγέγραπτο τετράγωνος χαράδρα χειροποίητος τῷ ῥεύματι, τὸ δὲ ὕδωρ τῶν ἀνθεων ἦν κάτοπτρον, ὡς δοκεῖν τὸ ἄλσος εἶναι διπλοῦν, τὸ μὲν (7) τῆς ἀληθείας, τὸ δὲ τῆς σκιᾶς. ὄρνιθες δέ, οἱ μὲν χειροήθεις περὶ τὸ ἄλσος ἐνέμοντο, οὓς ἐκολάκευον αἱ τῶν ἀνθρώπων τροφαί, οἱ δὲ ἐλεύθερον ἔχοντες τὸ πτερόν, περὶ τὰς τῶν δένδρων κορυφὰς ἔπαιζον· οἱ μὲν ᾳδοντες τὰ ὀρνίθων ᾄσματα, οἱ δὲ τῇ τῶν πτερῶν ἀγλαϊζόμενοι (8) στολῇ. οἱ ᾠδοὶ δέ, τέττιγες καὶ χελιδόνες· οἱ μὲν τὴν ᾽Ηοῦς ᾄδοντες εὐνήν, αἱ δὲ τὴν Τηρέως τράπεζαν. οἱ δὲ χειροήθεις, ταὧς καὶ κύκνος καὶ ψιττακός· ὁ κύκνος περὶ τὰς τῶν ὑδάτων πίδακας νεμόμενος, ὁ ψιττακὸς ἐν οἰκίσκῳ περὶ δένδρον κρεμάμενος, ὁ ταὧς τοῖς ἄνθεσι περισύρων τὸ πτερόν. ἀντέλαμπε δὲ ἡ τῶν ἀνθέων θέα τῇ τῶν ὀρνίθων χροιᾷ καὶ ἦν ἄνθη πτερῶν.

[1,15] C'était un lieu qui semblait fait pour servir d'asile à la volupté. Mon père n'avait rien épargné pour y joindre les agréments de l'art aux richesses de la nature. Du centre d'un vaste parterre s'élançait un jet d'eau qui, après s'être élevé dans l'air comme un trait rapide, tombait dans un large bassin où l'onde, plus claire que du cristal, servait de miroir aux beautés de Flore ; ainsi l'oeil voyait deux jardins qui le charmaient agréablement, quoique l'un ne fût que la représentation de l'autre. Plus loin, on trouvait à l'ombre d'un riant bocage un refuge assuré contre les ardeurs du soleil ; plu- sieurs oiseaux privés erraient dans l'enceinte de ce séjour délicieux : on y voyait des cygnes, des perroquets et des paons ; des cygnes qui faisaient briller leur blancheur sur l'eau, des perroquets qui, dans des cages de fil d'or, imitaient la voix humaine, des paons qui étendaient leur plumage pompeux au milieu des fleurs, comme pour faire assaut de coloris et d'éclat avec elles. Mille autres oiseaux qui jouissaient de leur liberté, voltigeaient d'arbre en arbre, et formaient par l'union de leurs accords un concert mélodieux.

[1,16] Βουλόμενος οὖν ευάγωγον τὴν κόρην εἰς ἔρωτα παρασκευάσαί, λόγων πρὸς τὸν Σάτυρον ἠρχόμην, ἀπὸ τοῦ ὄρνιθος λαβὼν τὴν εὐκαιριαν· διαβαδίζουσα γὰρ ἔτυχεν ἅμα τῇ Κλειοῖ καὶ (2) ἐπιστᾶσα τῷ ταᾧ κατάντην. ἔτυχε γὰρ τύχῃ τινὶ συμβὰν τότε τὸν ὄρνιν ἀναπτερῶσαι τὸ κάλλος καὶ τὸ θέατρον ἐπιδεικνύναι τῶν πτερῶν, "Τοῦτο μέντοι οὐκ ἄνευ τέχνης ὁ ὄρνις," ἔφην, "ποιεῖ· ἀλλ' ἔστι γὰρ ἐρωτικός· ὅταν γοῦν ἐπαγαγέσθαι θέλῃ τὴν ἐρωμένην, τότε οὕτως καλλωπίζεται. (3) ὁρᾷς ἐκείνην τὴν τῆς πλατάνου πλησίον;" (δείξας θήλειαν ταὧνα) "ταύτῃ νῦν οὗτος τὸ κάλλος ἐπιδείκνυται λειμῶνα πτερῶν. ὁ δὲ τοῦ ταὧ λειμὼν εὐανθέστερος, πεφύτευται γὰρ αὐτῷ καὶ χρυσὸς ἐν τοῖς πτεροῖς, κύκλῳ δὲ τὸ ἁλουργὲς τὸν χρυσὸν περιθέει τὸν ἴσον κύκλον, καί ἐστιν ὀφθαλμὸς ἐν τῷ πτερῷ."

[1,16] Leucippe se promenait avec Clio, l'une de ses esclaves les plus chéries. Nous les joignîmes. Mon dessein était de faire tomber la conversation sur l'amour, pour y disposer insensiblement le coeur de Leucippe. Un paon, sur qui elle fixa ses regards, m'en fournit le sujet. Satyrus, comme s'il avait lu dans ma pensée, me demanda pourquoi cet admirable oiseau semblait prendre tant de plaisir à étaler l'or, l'azur et la pourpre qui brillaient sur son plumage. « Ce n'est, lui dis-je, ni par un mouvement d'orgueil, ni par un aveugle instinct de la nature : il aime sa femelle, que vous voyez au pied de ce platane ; c'est pour lui plaire qu'il montre ses appas. Son ostentation est un fruit de sa délicatesse. »