[1,67] Ταῦτα διαθεὶς τὸν εἰρημένον μοι τρόπον καὶ κατὰ βαρβάρων μεγίστας ἀνεδήσατο νίκας, δύο πολέμους ἀγωνισάμενος καὶ τῷ μὲν αὐτὸς παραγεγονώς, τῷ δὲ ἑτέρῳ στρατηγὸν προστησάμενος· ἐπεὶ δὲ ταῖς ἐν Γερμανίᾳ πόλεσιν ἐνοχλουμέναις ἐκ τῶν περὶ τὸν Ῥῆνον βαρβάρων ἠναγκάζετο βοηθεῖν, αὐτὸς μὲν ὡς ἐπὶ τὸν Ῥῆνον ἤλαυνεν, ἐνισταμένου δὲ τοῦ πολέμου καὶ λιμοῦ πᾶσι τοῖς αὐτόθι τόποις ἐνσκήψαντος ἄπλετος ὄμβρος καταρραγεὶς συγκατήγαγε ταῖς ψακάσι καὶ σῖτον, ὥστε καὶ σωροὺς αὐτομάτως ἐν τόποις τισὶ συντεθῆναι. Πάντων δὲ τῷ παραδόξῳ καταπλαγέντων, τὴν μὲν ἀρχὴν ἅψασθαι καὶ τούτῳ θεραπεῦσαι τὸν λιμὸν οὐκ ἐθάρρουν, ἐπεὶ δὲ παντὸς δέους ἡ ἀνάγκη καρτερωτέρα, πέψαντες ἄρτους καὶ μεταλαβόντες ἅμα καὶ τὸν λιμὸν ἀπεσείσαντο καὶ τοῦ πολέμου ῥᾷστα τῇ τοῦ βασιλέως περιγεγόνασι τύχῃ. Κατώρθωσεν δὲ καὶ ἄλλους πολέμους οὐ σὺν πόνῳ πολλῷ, μάχας δὲ καρτερὰς ἠγωνίσατο πρότερον μὲν πρὸς Λογγίωνας, ἔθνος Γερμανικόν, οὓς καταγωνισάμενος καὶ Σέμνωνα ζωγρήσας ἅμα τῷ παιδί, τὸν τούτων ἡγούμενον, ἱκέτας ἐδέξατο, καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τὴν λείαν πᾶσαν, ἣν εἶχον, ἀναλαβὼν ἐπὶ ῥηταῖς ὁμολογίαις ἠφίει, καὶ αὐτὸν Σέμνωνα μετὰ τοῦ παιδὸς ἀπέδωκε.	[1,67] Il remporta ensuite la victoire sur les Barbares en deux guerres, dont il fit une par lui-même, et l’autre par un général qu’il nomma. Quelques villes de Germanie au-delà du Rhin, ayant été incommodées par les courses des peuples qui habitent sur les bords de ce fleuve, il alla les secourir. La famine s’étant jointe à la guerre, il tomba une pluie prodigieuse, où il y avait des grains de blé mêlés avec les gouttes d’eau. L’étonnement empêcha d’abord les gens de guerre de se servir de ces grains pour apaiser la faim qui les pressait, mais la nécessité plus forte que la crainte les ayant obligés d’en faire du pain, ils s’en nourrirent, et remportèrent la victoire sous les auspices de l’empereur. Il termina fort heureusement d’autres guerres sans beaucoup de peine. Il donna de grands combats aux Logions, nation de Germanie, qui habite au-delà du Rhin, et les ayant vaincus, il prit Semnon, leur chef, vif avec son fils. Il s’accorda ensuite avec eux, et ayant retiré les prisonniers, et le butin qu’ils avaient pris, il mit Semnon et son fils en liberté.
[1,68] Καὶ δευτέρα γέγονεν αὐτῷ μάχη πρὸς Φράγκους, οὓς διὰ τῶν στρατηγῶν κατὰ κράτος νενικηκὼς αὐτὸς Βουργούνδοις καὶ Βανδίλοις ἐμάχετο· πλήθεσι δὲ τὴν οἰκείαν δύναμιν ἐλαττουμένην ὁρῶν, μερίδα τινὰ παρασπάσασθαι τῶν πολεμίων διενοεῖτο καὶ ταύτῃ διαμάχεσθαι. Καί πως συνέδραμεν τῇ γνώμῃ τοῦ βασιλέως ἡ τύχη· τῶν γὰρ στρατοπέδων ὄντων παρ´ ἑκάτερα ποταμοῦ Λίγυος, εἰς μάχην τοὺς πέραν βαρβάρους οἱ Ῥωμαῖοι προεκαλοῦντο· οἳ δὲ ἐπὶ τούτῳ παροξυνθέντες, ὅσοι περ οἷοί τε ἦσαν, ἐπεραιοῦντο· καὶ συμπεσόντων σφίσι τῶν στρατοπέδων οἳ μὲν ἀπεσφάττοντο τῶν βαρβάρων, οἳ δὲ καὶ ζῶντες ὑπὸ τοὺς Ῥωμαίους γεγόνασιν. Τῶν δὲ λειπομένων σπονδὰς αἰτησάντων ἐφ´ ᾧτε καὶ τὴν λείαν καὶ τοὺς αἰχμαλώτους, οὓς ἔτυχον ἔχοντες, ἀποδοῦναι, τυχόντες τῆς αἰτήσεως οὐ πάντα ἀπέδοσαν· πρὸς ὃ βασιλεὺς ἀγανακτήσας ἀναχωροῦσιν αὐτοῖς ἐπιθέμενος ἀξίαν ἐπέθηκεν δίκην, αὐτούς τε ἀποσφάξας καὶ τὸν ἡγούμενον Ἰγίλλον ζωγρίαν ἑλών· ὅσους δὲ ζῶντας οἷός τε γέγονεν ἑλεῖν, εἰς Βρεττανίαν παρέπεμψεν· οἳ τὴν νῆσον οἰκήσαντες ἐπαναστάντος μετὰ ταῦτά τινος γεγόνασι βασιλεῖ χρήσιμοι.	[1,68] Il donna un autre combat contre les Francs et ayant emporté sur eux la victoire par ses capitaines, il en vint lui-même aux mains avec les Bourguignons et les Vandales. Ayant vu que ses troupes étaient diminuées, il résolut de ne combattre qu’une partie des ennemis, en quoi il trouva la fortune favorable à son dessein; car les deux armées étant sur les deux bords du fleuve, les Romains présentèrent le combat aux Barbares. Ceux-ci ayant voulu le passer, furent ou tués ou pris. Ceux qui restèrent ayant demandé composition, elle leur fut accordée, à la charge qu’ils rendraient le butin et les prisonniers. Mais l’empereur, irrité de ce qu’ils n’en avaient rendu qu’une partie, fondit sur eux comme ils se retiraient, en tua un grand nombre, et prit Igille, leur chef. Il envoya en Grande-Bretagne les prisonniers qu’il avait pris en cette guerre, et leur donna des terres de cette île pour les habiter. Il tira d’eux de bons services toutes les fois que les anciens habitants entreprirent de se soulever.
[1,69] Τούτων οὕτω περὶ τὸν Ῥῆνον αὐτῷ διαπολεμηθέντων, ἄξιον μηδὲ τὰ κατ´ ἐκεῖνον τὸν χρόνον Ἰσαύροις πραχθέντα παραδραμεῖν· Λύδιος τὸ γένος Ἴσαυρος, ἐντεθραμμένος τῇ συνήθει λῃστείᾳ, στῖφος ὅμοιον ἑαυτῷ περιποιησάμενος τὴν Παμφυλίαν ἅπασαν καὶ Λυκίαν ἐπῄει· συνελθόντων δὲ στρατιωτῶν ἐπὶ τῇ τῶν λῃστῶν καταλήψει, πρὸς Ῥωμαϊκὸν στρατόπεδον οὐχ οἷός τε ὢν ἀντιτάττεσθαι Κρῆμναν κατελάμβανε, πόλιν οὖσαν Λυκίας, ἐν ἀποκρήμνῳ τε κειμένην καὶ κατὰ {το} μέρος χαράδραις βαθυτάταις ὠχυρωμένην, ἐν ταύτῃ πολλοὺς ὡς ἐν ἀσφαλεῖ καὶ τειχήρει καταφυγόντας εὑρών. Ἐπεὶ δὲ τοὺς Ῥωμαίους εἶδεν ἐγκειμένους τῇ πολιορκίᾳ καὶ τὴν ἐν ταύτῃ τριβὴν γενναίως ὑφισταμένους, τὰ οἰκοδομήματα καθελὼν ἀρόσιμον ἐποίει τὴν γῆν, σπείρων τε σῖτον παρεσκεύαζε τοῖς ἐν τῇ πόλει δαπάνην· ὁρῶν δὲ τὸ πλῆθος πολλῆς δεόμενον χορηγίας, τὴν ἄχρηστον ἡλικίαν, ἄρρενά τε καὶ θήλεα, ἠφίει τῆς πόλεως ἐκβαλών· ἐπεὶ δὲ οἱ πολέμιοι τὸ Λυδίου βούλευμα προϊδόμενοι τοὺς ἐκβληθέντας αὖθις ἐπὶ τὴν πόλιν ἰέναι συνήλαυνον, ἐμβαλὼν εἰς τὰς περὶ τὴν πόλιν χαράδρας διέφθειρεν. Ὄρυγμα δέ τι, χρῆμα θαυμάσιον, ἀπὸ τῆς πόλεως ἐπὶ τὰ ἐκτὸς διορύξας καὶ μέχρι τῶν ἐπέκεινα τοῦ πολεμίου στρατοπέδου τόπων ἐκτείνας, ἐξέπεμπεν διὰ τούτου τινὰς ἐκ τῆς πόλεως ἐφ´ ἁρπαγῇ θρεμμάτων καὶ ἄλλης τροφῆς· ἐκ τούτου τε χορηγίαν ἐν μέρει τοῖς πολιορκουμένοις εὐπόρει, μέχρις οἱ πολέμιοι τοῦτο γυναικὸς αὐτοῖς μηνυσάσης ἐξεῦρον. Ἀλλ´ οὐδὲ οὕτως ἀπεῖπεν ὁ Λύδιος, ἀλλ´ οἴνου μὲν κατὰ βραχὺ τοὺς αὐτῷ συνόντας ἀπέστησεν καὶ σῖτον ἐμέτρει τοῦ συνήθους ἐλάττονα, τῶν δὲ σιτίων καὶ οὕτως ἐπιλιπόντων εἰς ἀνάγκην κατέστη τοῦ πάντας ἀπολέσαι ἐν τῇ πόλει πλὴν ὀλίγων ἀνδρῶν αὐτῷ τε ἐπιτηδείων καὶ πρὸς φυλακὴν ἀρκεῖν δοκούντων· κατέσχεν δὲ καὶ γυναῖκας, ἃς ἐπὶ τῇ τῆς φύσεως ἀναγκαίᾳ χρείᾳ κοινὰς εἶναι πεποίηκεν ἅπασιν.	[1,69] Il ne faut pas oublier ce qui se passa en ce temps-là à l’égard des Isauriens. Lydius, Isaurien de nation, homme accoutumé au brigandage, ayant amassé une troupe de gens semblables à lui, courut et pilla la Pamphylie et la Lycie. Les troupes s’étant assemblées pour prendre ces voleurs, ils se retirèrent dans Cremne, ville de Lycie, assise sur une hauteur, et entourée d’un côté de vallées fort profondes. Le chef de ces voleurs s’étant vu assiégé dans cette place, en abattit les maisons sema du blé pour nourrir ceux de dedans, et en chassa toutes les bouches inutiles. Les Romains les ayant repoussés dans la ville, il les précipita dans les vallées et dans les fondrières. Il fit un canal d’une admirable structure, qui s’étendait sous terre, depuis la ville jusqu’au-delà du camp des assiégeants, par où il fit entrer dans la ville des bestiaux et d’autres vivres pour nourrir ses gens, jusqu’à ce qu’une femme en eut donné avis aux Romains. Lydius n’en perdit pas pour cela courage, mais il diminua le vin à ses gens et leur donna un peu moins de pain. Les provisions lui ayant enfin manqué, nonobstant toutes ces précautions, il se défit de tous ceux qui ne lui étaient pas nécessaires pour la défense de la ville, et ne retint qu’un petit nombre de femmes, qui demeurèrent pour l’usage commun de tous les hommes.