[11,77] Ἐπ´ ἄρχοντος δ´ Ἀθήνησι Φρασικλείδου ὀλυμπιὰς μὲν ἤχθη ὀγδοηκοστή, καθ´ ἣν ἐνίκα στάδιον Τορύλλας Θετταλός, Ῥωμαῖοι δ´ ὑπάτους κατέστησαν Κόιντον Φάβιον καὶ Τίτον Κοίντιον Καπιτωλῖνον. ἐπὶ δὲ τούτων κατὰ μὲν τὴν Ἀσίαν οἱ τῶν Περσῶν στρατηγοὶ διαβάντες ἐπὶ τὴν Κιλικίαν ναῦς μὲν κατεσκεύασαν τριακοσίας κεκοσμημένας καλῶς πρὸς τὴν πολεμικὴν χρείαν, τὸ δὲ πεζὸν στρατόπεδον λαβόντες προῆγον πεζῇ διὰ Συρίας καὶ Φοινίκης· συμπαραπλέοντος δὲ καὶ τοῦ στόλου τῇ πεζῇ στρατιᾷ κατήντησαν εἰς Μέμφιν τῆς Αἰγύπτου. καὶ τὸ μὲν πρῶτον τὴν πολιορκίαν τοῦ Λευκοῦ τείχους ἔλυσαν, καταπληξάμενοι τοὺς Αἰγυπτίους καὶ τοὺς Ἀθηναίους· μετὰ δὲ ταῦτα ἐμφρόνως βουλευσάμενοι κατὰ στόμα μὲν παρατάττεσθαι διέκλινον, στρατηγήμασι δὲ ἐφιλοτιμοῦντο καταλῦσαι τὸν πόλεμον. διόπερ καὶ τῶν Ἀττικῶν νεῶν ὁρμουσῶν ἐν τῇ Προσωπίτιδι λεγομένῃ νήσῳ, τὸν περιρρέοντα ποταμὸν διώρυξι διαλαβόντες ἤπειρον ἐποίησαν τὴν νῆσον. τῶν δὲ νεῶν ἄφνω καθιζουσῶν ἐπὶ ξηρὰν τὴν γῆν, οἱ μὲν Αἰγύπτιοι καταπλαγέντες ἐγκατέλιπον τοὺς Ἀθηναίους καὶ πρὸς τοὺς Πέρσας διελύσαντο· οἱ δὲ Ἀθηναῖοι συμμάχων ὄντες ἔρημοι καὶ τὰς ναῦς ὁρῶντες ἀχρήστους γεγενημένας, ταύτας μὲν ἐνέπρησαν, ὅπως μὴ τοῖς πολεμίοις ὑποχείριοι γενηθῶσιν, αὐτοὶ δὲ οὐ καταπλαγέντες τὴν δεινότητα τῆς περιστάσεως παρεκάλουν ἀλλήλους μηδὲν ἀνάξιον πρᾶξαι τῶν προκατειργασμένων ἀγώνων. διόπερ ταῖς ἀρεταῖς ὑπερβαλλόμενοι τοὺς ἐν Θερμοπύλαις ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος ἀποθανόντας, ἑτοίμως εἶχον διαγωνίζεσθαι πρὸς τοὺς πολεμίους. οἱ δὲ στρατηγοὶ τῶν Περσῶν Ἀρτάβαζος καὶ Μεγάβυζος, ὁρῶντες τὴν ὑπερβολὴν τῆς εὐτολμίας τῶν πολεμίων καὶ λογισάμενοι, διότι τούτους οὐ δυνατὸν ἀνελεῖν ἄνευ τοῦ πολλὰς μυριάδας ἀποβαλεῖν τῶν ἰδίων, σπονδὰς ἔθεντο πρὸς τοὺς Ἀθηναίους, καθ´ ἃς ἔδει χωρὶς κινδύνων ἀπελθεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς Αἰγύπτου. οἱ μὲν οὖν Ἀθηναῖοι διὰ τὴν ἰδίαν ἀρετὴν τυχόντες τῆς σωτηρίας ἀπῆλθον ἐκ τῆς Αἰγύπτου, καὶ διὰ τῆς Λιβύης εἰς Κυρήνην ἀπελθόντες ἐσώθησαν παραδόξως εἰς τὴν πατρίδα. ἅμα δὲ τούτοις πραττομένοις ἐν μὲν ταῖς Ἀθήναις Ἐφιάλτης ὁ Σοφωνίδου, δημαγωγὸς ὢν καὶ τὸ πλῆθος παροξύνας κατὰ τῶν Ἀρεοπαγιτῶν, ἔπεισε τὸν δῆμον ψηφίσματι μειῶσαι τὴν ἐξ Ἀρείου πάγου βουλήν, καὶ τὰ πάτρια καὶ περιβόητα νόμιμα καταλῦσαι. οὐ μὴν ἀθῷός γε διέφυγε τηλικούτοις ἀνομήμασιν ἐπιβαλόμενος, ἀλλὰ τῆς νυκτὸς ἀναιρεθεὶς ἄδηλον ἔσχε τὴν τοῦ βίου τελευτήν.

[11,77] LXXVII. Phrasiclide étant archonte d'Athènes, Quintus Fabius et Titus Quintus Capitolinus consuls à Rome, on célébra la LXXXe olympiade, où Toryllas le Thessalien fut vainqueur à la course du stade2. Dans cette année, les généraux des Perses cantonnés en Cilicie, armèrent une flotte de trois cents navires; ils traversèrent, à la tête d'une armée de terre, la Syrie et la Phénicie, et, accompagnés de la flotte qui côtoyait les rivages, ils entrèrent en Égypte et s'avancèrent vers Memphis; leur arrivée, intimidant les Égyptiens et les Athéniens, fit lever le siége du Mur-Blanc. Cependant, les généraux perses, cédant au conseil de la prudence, évitèrent d'attaquer l'ennemi de front, et essayèrent de terminer la guerre par quelques stratagèmes. Les navires attiques étant à l'ancre sous l'île Prosopitis, ils détournèrent par des canaux les eaux du fleuve qui la forment, changèrent l'île en un continent, et mirent les navires à sec. Les Egyptiens, épouvantés, abandonnèrent les Athéniens, et firent la paix avec les Perses. Cependant, les Athéniens, privés de leurs alliés, et voyant leurs navires devenus inutiles, y mirent le feu pour les empêcher de tomber entre les mains des ennemis. Sans se laisser décourager par cet événement malheureux, ils s'exhortèrent les uns les autres en rappelant les glorieux souvenirs du passé; et jaloux de surpasser les défenseurs des Thermopyles, qui s'étaient dévoués pour la patrie, ils se tinrent prêts à combattre l'ennemi. Les généraux perses, Artabaze et Mégabyze, témoins de cette audace, et voulant prévenir l'effusion du sang, conclurent un traité qui permettait aux Athéniens de se retirer, sans danger, de l'Egypte. Les Athéniensr ainsi sauvés par leur propre courage, se rendirent, par la Libye, à Cyrène, et ils revinrent, contre toute attente, sains et saufs dans leur patrie. Pendant que ces choses se passaient, Ephialte, fils de Simonide, excitait des troubles à Athènes par ses discours démagogiques. Il conseilla au peuple de diminuer l'autorité de l'aréopage, d'abolir les lois antiques et célèbres de l'état. Cet homme sacrilége.ne resta pas longtemps dans l'impunité; il fut tué pendant la nuit et eut une fin obscure.