Chapitre
[1]	οὖν τῆς δυνάμεως ἣν ἔχει	τῶν	αἰσθήσεων ἑκάστη͵ πρότερον εἴρηται. ~Τοῦ
[4]	τὸ ἐν τοῖς ὄγκοις͵ κοινὰ	τῶν	αἰσθήσεών ἐστιν͵ εἰ δὲ μὴ
[5]	ἡ τοῦ ὀσφραίνεσθαι͵ περιττῶν οὐσῶν	τῶν	αἰσθήσεων καὶ τοῦ ἀριθμοῦ ἔχοντος
[4]	συνιδεῖν. Ἔτι δὲ τοῖς κοινοῖς	τῶν	αἰσθήσεων πασῶν χρῶνται ὡς ἰδίοις·
[2]	τρόπον ἀποδιδόναι καὶ προσάπτειν ἕκαστον	τῶν	αἰσθητηρίων ἑνὶ τῶν στοιχείων͵ τοῦ
[7]	δ΄ ἀδύνατον. (Περὶ μὲν οὖν	τῶν	αἰσθητηρίων καὶ τῶν αἰσθητῶν τίνα
[3]	τί τὸ ἐνεργεῖν καθ΄ ἕκαστον	τῶν	αἰσθητηρίων. Τί δέ ποτε δεῖ
[2]	τῶν μορίων. Καὶ περὶ μὲν	τῶν	αἰσθητικῶν τοῦ σώματος μορίων ἔστω
[4]	τοῖς ζῴοις τὰ μὲν ἁπτὰ	τῶν	αἰσθητῶν αὔξησιν ποιοῦντα καὶ φθίσιν·
[6]	ἢ αἱ κινήσεις αἱ ἀπὸ	τῶν	αἰσθητῶν (ὁποτέρως ποτὲ γίγνεται ἡ
[7]	μὲν οὖν τῶν αἰσθητηρίων καὶ	τῶν	αἰσθητῶν τίνα τρόπον ἔχει καὶ
[3]	τὸν τρόπον διωρισμένα. ~Περὶ δὲ	τῶν	αἰσθητῶν τῶν καθ΄ ἕκαστον αἰσθητήριον͵
[7]	δ΄ εἷς ὁ λόγος ὁ	τῶν	ἄκρων γίγνεται· ἄλλως δ΄ οὔ͵
[4]	οὕτως ἔχει͵ δῆλον ὡς καὶ	τῶν	ἄλλων αἰσθήσεων ἑκάστη ἁφή τίς
[6]	καὶ χυμοῦ καὶ φθόγγων καὶ	τῶν	ἄλλων αἰσθητῶν. Ὧν μὲν γάρ
[4]	αἰσθήσεων͵ τὴν δ΄ ἁφὴν ἀκριβεστάτην	τῶν	ἄλλων ζῴων· ἡ δὲ γεῦσις
[5]	αὐτοῖς εὐθύς. Ὁμοίως δὲ καὶ	τῶν	ἄλλων ζῴων ὁτιοῦν οὐδὲν δυσχεραίνει
[4]	δ΄ αἴτιον ὅτι χειρίστην (ἔχομεν	τῶν	ἄλλων ζῴων τὴν ὄσφρησιν καὶ
[5]	πλεῖστον ἐγκέφαλον καὶ ὑγρότατον ἔχειν	τῶν	ἄλλων ζῴων ὡς κατὰ μέγεθος·
[5]	κατὰ τοὺς χυμοὺς τεταγμένη καὶ	τῶν	ἄλλων ζῴων͵ ὥσπερ εἴρηται πρότερον·
[4]	ὥστε ἐχρῆν τὴν γεῦσιν καὶ	τῶν	ἄλλων κοινῶν αἰσθάνεσθαι μάλιστα καὶ
[7]	μὴ αἰσθάνεται͵ δῆλον ὅτι καὶ	τῶν	ἄλλων· μᾶλλον γὰρ ἐνεδέχετο τούτων
[5]	θαλαττίων αἱ πορφύραι͵ καὶ πολλὰ	τῶν	ἄλλων τῶν τοιούτων ζῴων ὀξέως
[3]	καὶ τὸ μέλαν. Περὶ δὲ	τῶν	ἄλλων χρωμάτων ἤδη͵ διελομένοις ποσαχῶς
[4]	Καὶ τοῦτο δῆλόν ἐστιν ἐπὶ	τῶν	ἁλμυρῶν ὑδάτων μάλιστα· οἱ γὰρ
[5]	μοναχῶς (τοῦτο γὰρ φαίνεται ἐπὶ	τῶν	ἀναπνεόντων συμβαῖνον πάντων) ἐκείνων δ΄
[5]	καὶ οἱ ἄνθρωποι ὑπὸ τῆς	τῶν	ἀνθράκων ἀτμίδος καρηβαροῦσι καὶ φθείρονται
[5]	ζῴων ἄνθρωπος καὶ χαίρει ταῖς	τῶν	ἀνθῶν καὶ τῶν τοιούτων ὀσμαῖς·
[5]	τῶν ὀσμῶν εἰσιν͵ οἷον αἱ	τῶν	ἀνθῶν· οὐδὲν γὰρ μᾶλλον οὐδ΄
[4]	γῇ. Διὸ καὶ πολλοί φασι	τῶν	ἀρχαίων φυσιολόγων τοιοῦτον εἶναι τὸ
[2]	ὄψιν ὁρᾶν͵ καὶ ἀποτείνεσθαι μέχρι	τῶν	ἄστρων͵ ἢ μέχρι τινὸς ἐξιοῦσαν
[5]	τῆς τοῦ θείου δυνάμεως καὶ	τῶν	ἀσφαλτωδῶν φθείρεται (τἆλλα ζῷα͵ καὶ
[2]	τῷ σκότει πέφυκε συμβαίνειν͵ ἢ	τῶν	βλεφάρων ἐπικεκαλυμμένων· γίγνεται γὰρ καὶ
[2]	οὐδεὶς γάρ πω τὸ ἐντὸς	τῶν	βλεφάρων ἐῤῥίγωσεν. Τῶν δ΄ ἀναίμων
[6]	ἀκοῇδηλοῖ δὲ τοῦτο καὶ ἡ	τῶν	γραμμάτων μετασχημά τισις͵ ὡς γιγνομένης
[2]	τί ὁ ὀφθαλμὸς ὁρᾷ μόνον͵	τῶν	δ΄ ἄλλων οὐδὲν ἐν οἷς
[5]	καττίτερος τῶν μὲν μᾶλλον ὀσμώδη	τῶν	δ΄ ἧττον· ὑδατώδη γάρ. Δοκεῖ
[3]	μὲν γὰρ ἀνθρώπων ἄνθρωπος ἐλάχιστον͵	τῶν	δ΄ ἵππων ἵππος· ὥστε τῇ
[1]	συμβεβηκός· ἐξ ὀνομάτων γὰρ σύγκειται͵	τῶν	δ΄ ὀνομάτων ἕκαστον σύμβολόν ἐστιν.
[7]	καὶ ἕτερον τῶν μὲν γένει	τῶν	δὲ εἴδει. Ὥστε καὶ αἰσθάνοιτ΄
[7]	καθ΄ ἕκαστον αἰσθητήριον εἴρη ται·	τῶν	δὲ λοιπῶν πρῶτον σκεπτέον περὶ
[5]	οἷον ἁφῆς καὶ γεύσεως͵ καὶ	τῶν	δι΄ ἄλλου αἰσθητικῶν͵ οἷον ὄψεως
[3]	ὡρισμένῳ πέρας. Καὶ αὐτῶν δὲ	τῶν	διαφανῶν͵ οἷον ὕδατος καὶ εἴ
[1]	αὑτὴν διώρισται πρότερον καὶ περὶ	τῶν	δυνάμεων ἑκάστης κατὰ μόριον αὐτῆς͵
[5]	ἐκ τῆς αἰσθήσεως καὶ ἐκ	τῶν	εἰρημένων φανερόν͵ ὥστε ὅπερ ὁ
[1]	ἕκαστον σύμβολόν ἐστιν. Διόπερ φρονιμώτεροι	τῶν	ἐκ γενετῆς ἐστερημένων εἰσὶν ἑκατέρας
[3]	ὅνπερ οἴονταί τινες͵ παρ΄ ἄλληλα	τῶν	ἐλαχίστων τιθεμένων͵ ἀδήλων δ΄ ἡμῖν
[2]	τὸ πάθος͵ ἀλλὰ καθόλου περὶ	τῶν	ἐμφαινομένων καὶ ἀνακλάσεως οὐδέν πω
[4]	ἄλλων ζῴων τὴν ὄσφρησιν καὶ	τῶν	ἐν ἡμῖν αὐτοῖς αἰσθήσεων͵ τὴν
[7]	λεγόμενα ἐν ἄλλῳ δὲ γένει	τῶν	ἐν τῷ αὐτῷ γένει (λέγω
[2]	οὗτος γὰρ ὑγρότατος καὶ ψυχρότατος	τῶν	ἐν τῷ σώματι μορίων ἐστίν)
[5]	πᾶσιν ἀλλὰ τοῖς ἀνθρώποις καὶ	τῶν	ἐναίμων οἷον τοῖς τετράποσι καὶ
[7]	τὸ πικρόν. Ἔτι εἰ αἱ	τῶν	ἐναντίων κινήσεις ἐναντίαι͵ ἅμα δὲ
[7]	δ΄ ἄλλη͵ ἀλλ΄ ἑτέρως ἑκάτερον	τῶν	ἐναντίων͵ ὡς δ΄ αὔτως ἑαυταῖς
[1]	ἑκατέρας τῆς αἰσθήσεως οἱ τυφλοὶ	τῶν	ἐνεῶν καὶ κωφῶν. Περὶ μὲν
[5]	καὶ γὰρ ἰχθύες καὶ τὸ	τῶν	ἐντόμων γένος πᾶν ἀκριβῶς καὶ
[1]	θρεπτικοῦ πάθος. Αἱ δὲ διὰ	τῶν	ἔξωθεν αἰσθήσεις τοῖς πορευτικοῖς αὐτῶν͵
[3]	λόγος γὰρ ἂν εἴη τις	τῶν	ἐπιπολῆς πρὸς τὰ ἐν βάθει͵
[2]	Τοῦτο δὲ καὶ ἐπ΄ αὐτῶν	τῶν	ἔργων δῆλον· φαίνεται γὰρ ὕδωρ
[5]	ἀνθρώποις ἀμφοτέρων τῶν ὀσφραντῶν͵ τούτοις	τῶν	ἑτέρων μόνων ὑπάρχουσα ἡ αἴσθησις.
[5]	ἐστὶ τὸ πάθος͵ δῆλον ἐκ	τῶν	ἐχόντων καὶ μὴ ἐχόντων ὀσμήν·
[1]	ἐπίσκεψιν περὶ τῶν ζῴων καὶ	τῶν	ζωὴν ἐχόντων ἁπάντων͵ τίνες εἰσὶν
[5]	διὸ καὶ πάντων εἰσὶ κοιναὶ	τῶν	ζῴων· αἱ δὲ καθ΄ αὑτὰς
[5]	καὶ μόνον ὡς εἰπεῖν αἰσθάνεται	τῶν	ζῴων ἄνθρωπος καὶ χαίρει ταῖς
[1]	μετεχόντων ζωῆς κοινά͵ τὰ δὲ	τῶν	ζῴων ἐνίοις. Τυγχάνουσι δὲ τούτων
[1]	ἐστι ποιήσασθαι τὴν ἐπίσκεψιν περὶ	τῶν	ζῴων καὶ τῶν ζωὴν ἐχόντων
[4]	τοῦτο τὸ ἐν τῇ φύσει	τῶν	ζῴων καὶ φυτῶν· διὸ τρέφεται
[1]	τὰ κοινὰ καὶ τὰ ἴδια	τῶν	ζῴων͵ κοινὰ τῆς τε ψυχῆς
[5]	ὀφθαλμῶν τὰ μὲν ἔχει βλέφαρα	τῶν	ζῴων͵ ὧν μὴ ἀνακαλυφθέντων οὐ
[5]	οὓς καλοῦσί τινες κνῖπας͵ καὶ	τῶν	θαλαττίων αἱ πορφύραι͵ καὶ πολλὰ
[5]	ἀκοῆς. Διὸ καὶ τὸ ὀσφραντὸν	τῶν	θρεπτικῶν ἐστὶ πάθος τι (ταῦτα
[1]	περὶ φύσεως οἱ πλεῖστοι καὶ	τῶν	ἰατρῶν οἱ φιλοσοφωτέρως τὴν τέχνην
[4]	μὲν τούτων ἀπατῶνται͵ περὶ δὲ	τῶν	ἰδίων οὐκ ἀπατῶνται͵ οἷον ἡ
[5]	ὀσφρήσεώς ἐστιν. Δῆλον δ΄ ἐπὶ	τῶν	ἰχθύων καὶ τῶν ὀστρακοδέρμων· φαίνονται
[5]	ἄλλων ζῴων ὁτιοῦν οὐδὲν δυσχεραίνει	τῶν	καθ΄ αὑτὰ δυσωδῶν τὴν ὀσμήν͵
[3]	διωρισμένα. ~Περὶ δὲ τῶν αἰσθητῶν	τῶν	καθ΄ ἕκαστον αἰσθητήριον͵ οἷον λέγω
[4]	ὑγρῷ. Διὸ καὶ ἡ τέφρα	τῶν	κατακαιομένων πικρὰ πάντων· ἐξίκμασται γὰρ
[7]	ὅπερ καὶ γίγνεσθαι δοκεῖ ἐπὶ	τῶν	κεραννυμένων ἐν ᾧ ἂν μειχθῶσιν.
[1]	περὶ ψυχῆς ὑποκείσθω͵ περὶ δὲ	τῶν	λοιπῶν λέγωμεν͵ καὶ πρῶτον περὶ
[6]	οὐ γὰρ δὴ ἔκ γε	τῶν	μαθηματικῶν. Ἔτι τίνι κρινοῦμεν ταῦτα
[3]	ἐπιπολῆς͵ ἐνδέχεται λέγειν καὶ περὶ	τῶν	μειγνυμένων. Διὰ τίνα δ΄ αἰτίαν
[3]	δ΄ οὒ φαίνεται μία χρόα	τῶν	μεμειγμένων͵ ἀλλὰ πάντοθεν. Πολλαὶ δ΄
[7]	ἅμα αὑτῇ) ὥστ΄ ἐξ ἀνάγκης	τῶν	μεμειγμένων ἅμα αἰσθάνεται͵ ὅτι μιᾷ
[3]	ἢ ἵππους ἢ τὰ σπέρματα·	τῶν	μὲν γὰρ ἀνθρώπων ἄνθρωπος ἐλάχιστον͵
[7]	μέντοι εἶναι ἕτερον καὶ ἕτερον	τῶν	μὲν γένει τῶν δὲ εἴδει.
[5]	πάντων· ἄργυρος δὲ καὶ καττίτερος	τῶν	μὲν μᾶλλον ὀσμώδη τῶν δ΄
[5]	τὰ ὑδατώδη ἧττον. Ἔτι ἐπὶ	τῶν	μεταλλευομένων χρυσὸς ἄοσμον͵ ἄχυμον γάρ͵
[1]	τούτοις τὰ μὲν πάντων ἐστὶ	τῶν	μετεχόντων ζωῆς κοινά͵ τὰ δὲ
[5]	πρὸς τὸ μέλι) καὶ τὸ	τῶν	μικρῶν μυρμήκων γένος͵ οὓς καλοῦσί
[2]	ἐγκεφάλῳ αὕτη͵ καὶ ἔστι θερμότατον	τῶν	μορίων. Καὶ περὶ μὲν τῶν
[5]	ὥσπερ ἐκ παρόδου ποιεῖται διὰ	τῶν	μυκτήρων τὴν κίνησιν. Ἴδιον δὲ
[1]	διαφοράς͵ ἐξ ὧν ἥ τε	τῶν	νοητῶν ἐγγίνεται φρόνησις καὶ ἡ
[2]	δὲ ταῖς ἀποῤῥοίαις ταῖς ἀπὸ	τῶν	ὁρωμένων. Δημόκριτος δ΄ ὅτι μὲν
[5]	αἱ δὲ καθ΄ αὑτὰς ἡδεῖαι	τῶν	ὀσμῶν εἰσιν͵ οἷον αἱ τῶν
[5]	τοῦ ἀέρος φύσεως· ἀναφερομένων γὰρ	τῶν	ὀσμῶν πρὸς τὸν ἐγκέφαλον διὰ
[5]	δ΄ ἐπὶ τῶν ἰχθύων καὶ	τῶν	ὀστρακοδέρμων· φαίνονται γὰρ ὀσφραινόμενα οὔτε
[5]	ἀναπνέουσιν͵ ὥσπερ τοῖς ἀνθρώποις ἀμφοτέρων	τῶν	ὀσφραντῶν͵ τούτοις τῶν ἑτέρων μόνων
[3]	ἀέρος ἢ ὕδατος οὐδ΄ ἄλλου	τῶν	οὕτω λεγομένων σωμάτων͵ ἀλλά τίς
[4]	χυμόν͵ φανερόν. Λεπτότατον γὰρ πάντων	τῶν	οὕτως ὑγρῶν τὸ ὕδωρ ἐστί͵
[5]	ἀναπνέουσιν ἀφῄρηται τοῦτο͵ καθάπερ ἐπὶ	τῶν	ὀφθαλμῶν τὰ μὲν ἔχει βλέφαρα
[3]	ταῖς ἀποῤῥοίαις. Ἐπὶ μὲν οὖν	τῶν	παρ΄ ἄλληλα κειμένων ἀνάγκη ὥσπερ
[3]	τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ ἐπὶ	τῶν	παρ΄ ἄλληλα τιθεμένων χρωμάτων ἢ
[7]	ἐκεῖνα. Ὃ δὲ λέγουσί τινες	τῶν	περὶ τὰς συμφωνίας͵ ὅτι οὐχ
[1]	περὶ ἰατρικῆς͵ (οἱ δ΄ ἐκ	τῶν	περὶ φύσεως ἄρχονται {περὶ τῆς
[1]	τοῖς ἐστερημένοις ζωῆς. Διὸ σχεδὸν	τῶν	περὶ φύσεως οἱ πλεῖστοι καὶ
[4]	τοῦ θερμοῦ τοὺς χυμοὺς ἀφαιρουμένων	τῶν	περικαρπίων (εἰς τὸν ἥλιον) καὶ
[4]	δοκεῖ εἶναι ἐναντίον· τίνι γὰρ	τῶν	πολυγώνων τὸ περιφερὲς ἐναντίον; ἔτι
[7]	ἐνέργειαν͵ ἕτερον; ἢ ὥσπερ ἐπὶ	τῶν	πραγμάτων αὐτῶν ἐνδέχεται͵ οὕτως καὶ
[1]	νοητῶν ἐγγίνεται φρόνησις καὶ ἡ	τῶν	πρακτῶν. Αὐτῶν δὲ τούτων πρὸς
[1]	λοιπῶν λέγωμεν͵ καὶ πρῶτον περὶ	τῶν	πρώτων. Φαίνεται δὲ τὰ μέγιστα͵
[5]	εἰρήσθω. Ὃ δὲ λέγουσί τινες	τῶν	Πυθαγορείων͵ οὐκ ἔστιν εὔλογον· τρέφεσθαι
[2]	προσάπτειν ἕκαστον τῶν αἰσθητηρίων ἑνὶ	τῶν	στοιχείων͵ τοῦ μὲν ὄμματος τὸ
[2]	ὄμματος. Καὶ τοῦτο καὶ ἐπὶ	τῶν	συμβαινόντων δῆλον· ἤδη γάρ τισι
[3]	τοῦτ΄ ἐστὶ τὸ χρῶμα͵ ἐκ	τῶν	συμβαινόντων φανερόν. Τὸ γὰρ χρῶμα
[3]	ἄλληλα θέσει τὸ πλῆθος μέμεικται	τῶν	συναμφοτέρων· ἄνθρωπον δὲ ἕνα ἑνὶ
[4]	περιφερὲς ἐναντίον; ἔτι ἀπείρων ὄντων	τῶν	σχημάτων ἀναγκαῖον καὶ τοὺς χυμοὺς
[4]	ἄλλων κοινῶν αἰσθάνεσθαι μάλιστα καὶ	τῶν	σχημάτων εἶναι κριτικωτάτην. Ἔτι τὰ
[3]	δ΄ ἧττον· ὥσπερ οὖν καὶ	τῶν	σωμάτων ἀνάγκη τι εἶναι ἔσχατον͵
[3]	ἐπισκεπτέον. Εἰ δ΄ ἔστι μίξις	τῶν	σωμάτων (μὴ μόνον τὸν τρόπον
[2]	μὲν ζητοῦσι κατὰ τὰ στοιχεῖα	τῶν	σωμάτων· οὐκ εὐποροῦντες δὲ πρὸς
[5]	περιττοῦ͵ καὶ αὐτὴ μέση εἶναι	τῶν	τε ἁπτικῶν͵ οἷον ἁφῆς καὶ
[5]	πορφύραι͵ καὶ πολλὰ τῶν ἄλλων	τῶν	τοιούτων ζῴων ὀξέως αἰσθάνεται τῆς
[5]	χαίρει ταῖς τῶν ἀνθῶν καὶ	τῶν	τοιούτων ὀσμαῖς· σύμμετρος γὰρ αὐτῶν
[7]	ἐνεδέχετο τούτων ἅμα πλειόνων ἢ	τῶν	τῷ γένει ἑτέρων. Εἰ δὲ
[5]	δυσωδίας οὐδὲν φροντίζουσιν (καίτοι πολλὰ	τῶν	φυομένων δυσώδεις ἔχει τὰς ὀσμάς)
[4]	Δημόκριτος δὲ καὶ οἱ πλεῖστοι	τῶν	φυσιολόγων͵ ὅσοι λέγουσι περὶ αἰσθήσεως͵
[4]	ἐν τῇ φυσιολογίᾳ τῇ περὶ	τῶν	φυτῶν. ~Τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον
[3]	ἐκεῖ τὰς συμφωνίας͵ τὰ ἥδιστα	τῶν	χρωμάτων εἶναι δοκοῦντα͵ οἷον (τὸ
[4]	τῶν χυμῶν εἴδη καὶ τὰ	τῶν	χρωμάτων ἐστίν· ἑπτὰ γὰρ ἀμφοτέρων
[3]	Διὰ τίνα δ΄ αἰτίαν εἴδη	τῶν	χρωμάτων ἐστὶν ὡρισμένα καὶ οὐκ
[3]	μὲν οὖν τρόπος τῆς γενέσεως	τῶν	χρωμάτων οὗτος͵ εἷς δὲ τὸ
[4]	διὰ τί γὰρ ὁ μὲν	τῶν	χυμῶν αἴσθησιν ποιήσει͵ ὁ δ΄
[4]	τὸ ὕδωρ ἔχειν τὰ γένη	τῶν	χυμῶν ἀναίσθητα διὰ μικρότητα͵ καθάπερ
[4]	Ἐναργέστερον δ΄ ἡμῖν ἐστι τὸ	τῶν	χυμῶν γένος ἢ τὸ τῆς
[4]	δ΄ ἐν τοῖς φυομένοις τὸ	τῶν	χυμῶν γίγνεται γένος μάλιστα. Πάσχειν
[4]	Σχεδὸν γὰρ ἴσα καὶ τὰ	τῶν	χυμῶν εἴδη καὶ τὰ τῶν
[7]	ἐν τοῖς ἄλλοις ὁμοίως͵ οἷον	τῶν	χυμῶν οἱ μὲν τοῦ γλυκέος
[4]	εἴρηται· τὰ γὰρ ἄλλα πάθη	τῶν	χυμῶν οἰκείαν ἔχει τὴν σκέψιν
[4]	ἑψομένους εἰς πάντα τὰ γένη	τῶν	χυμῶν ὡς εἰπεῖν μεταβάλλοντας. Ὁμοίως
[2]	ὕδατος ὑποληπτέον͵ ἀέρος δὲ τὸ	τῶν	ψόφων αἰσθητικόν͵ πυρὸς δὲ τὴν

 

UCL |FLTR |Itinera Electronica |Bibliotheca Classica Selecta (BCS) | Responsable académique : Alain Meurant Analyse, design et réalisation informatiques : B. Maroutaeff - J. Schumacher Dernière mise à jour : 6/11/2009